Komentimi i ajeteve 38-45 të sures Teube

Komentimi i ajeteve 38-45 të sures Teube



“O ju që besuat, ç'është me ju, që kur ju thuhet: "Dilni në (luftë) rrugën e All-llahut!", ju u rënduat në vend (si të ishit të gozhduar). A mos ishit të kënaqur me jetën e kësaj bote, se sa me atë të ardhmen? Përjetimi i jetës së kësaj bote ndaj asaj të ardhmes, nuk është asgjë.
Nëse nuk dilni (në luftë), Ai do t'ju dënojë me një dënim të dhembshëm, do t'ju zëvendësojë me një popull tjetër dhe Atij nuk i bëhet farë dëmi. All-llahu është i gjithëfuqishëm për çdo gjë.
Në mos e ndihmofshit atë (Pejgamberin), atë e ka ndihmuar All-llahu; kur ata që nuk besuan e nxorën atë vetë të dytin; kur që të dy ishin në shpellë, kur po i thoshte shokut të vet: "Mos u pikëllo (friko), All-llahu është me ne!" E All-llahu zbriti qetësi (në shpirtin e) atij, e fuqizoi me një ushtri që ju nuk e patët; e fjalën e atyre që nuk besuan më të ulëtën, kurse fjala e All-llahut (është) më e larta. All-llahu është më i fuqishmi, më i urti.
Dilni (në luftë), le t'ju vijë (lufta) e lehtë ose e rëndë, luftoni për hir të All-llahut me pasurinë tuaj dhe me veten tuaj; kjo është gjëja më e dobishme për ju, nëse e kuptoni.” (Teube, 37-41)


Komentim

Allahu në këto ajete qorton ata të cilët nuk morën pjesë në luftën e Tebukut. Kjo quhet beteja e vështirësisë, sepse ishte koha e fryteve dhe e hijeve të pemëve. Temperatura ishte shumë e lartë.
Ky ajet ka zbritur si qortim për ata të cilët nuk morën pjesë në betejën e Tebukut, e cila ndodhi në vitin e 9-të të hixhretit, një vit pas çlirimit të Mekës. I Dërguari i Allahut thotë: “Nuk është kjo botë në krahasim me botën tjetër, përveçse sikur dikush që e fut gishtin e tij në det dhe le të shikojë se çka po nxjerr prej tij.” (Transmeton Muslimi.)
Ndërsa nga Ibën Abasi transmetohet se i Dërguari i Allahut e thirri një lagje të arabëve për në luftë, por ata u rënduan dhe nuk dolën në luftë. Allahu u ndaloi shiun atyre dhe i dënoi me këtë para se t’i dënojë në ahiret. Allahu thotë: “Nëse nuk dilni (në luftë), Ai do t'ju dënojë me një dënim të dhembshëm.”
Po ashtu, Allahu na tregon se nëse ju nuk e ndihmoni këtë fe, Allahu do të sjellë një popull i cili e ndihmon këtë fe, e ndihmon Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Thotë Allahu në suren Maide: “O ju që besuat! Kush largohet nga feja e vet (i bën dëm vetes), s'ka dyshim se All-llahu do të sjellë një popull që Ai e do atë (popull) dhe ata e duan Atë (Zotin), (një popull) që është modest e i butë ndaj besimtarëve, por i ashpër dhe i fortë ndaj mohuesve, që lufton në rrugën e All-llahut dhe që nuk i frikësohet kërcënimit të asnjë kërcënuesi. Kjo (cilësi e atij populli) është dhuratë e All-llahut, që i jep atij që do. All-llahu është dhurues i madh, i dijshëm.” (Maide, 54)
“...do t'ju zëvendësojë me një popull tjetër dhe Atij nuk i bëhet farë dëmi. All-llahu është i gjithëfuqishëm për çdo gjë.”
Dënimi, që Allahu ka cekur në këtë ajet, nuk është vetëm dënimi i ahiretit, por ata të cilët ndalen nga lufta në rrugën e Allahut do të kenë edhe dënim në këtë botë. Nënçmimi i cili i godet ata të cilët nuk luftojnë në rrugën e Allahut është prej dënimit, dënimi i ngadhënjimit të armiqve ndaj tyre, ndalimi i shumë të mirave për këtë shkak.
Transmetohet se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Kush vdes dhe nuk ka luftuar në rrugën e Allahut dhe as nuk i ka folur vetes së tij për luftë, ka vdekur me njërën prej pjesëve të nifakut.”
Pastaj, Allahu thotë: “Në mos e ndihmofshi atë (Pejgamberin), atë e ka ndihmuar All-llahu; kur ata që nuk besuan e nxorën atë vetë të dytin; kur që të dy ishin në shpellë, kur po i thoshte shokut të vet: "Mos u pikëllo (friko), All-llahu është me ne!" E All-llahu zbriti qetësi (në shpirtin e) atij, e fuqizoi me një ushtri që ju nuk e patët; e fjalën e atyre që nuk besuan më të ulëtën, kurse fjala e All-llahut (është) më e larta. All-llahu është më i fuqishmi, më i urti.”
Ky ajet përshkruan ngjarjen e hixhretit të të Dërguarit të Allahut, kur kurejshët ngushtuan të Dërguarin e Allahut nga çdo anë, ashtu si sot forcat zullumqare mundohen të ngushtojnë fjalën e vërtetë. Kurejshët komplotuan për vdekjen e të Dërguarit të Allahut dhe vendosën që të rehatohen me të njëherë e përgjithmonë, po Allahu e informoi të Dërguarin për komplotin që po bënin jobesimtarët ndaj tij. Allahu i shpalli që të dalë prej Mekës në atë natë në të cilën kurejshët kishin organizuar vrasjen e tij. Doli i Dërguari i Allahut i vetmuar dhe nuk kishte me vete askënd përveç të sinqertit të këtij umeti, Ebu Bekrin. Nuk kishte ushtri, as forcë, ndërsa armiqtë e tij ishin të shumtë. Forcat e tyre ishin shumë të mëdha në krahasim me forcën e të Dërguarit të Allahut.
Pastaj Allahu thotë: “Kur që të dy ishin në shpellë...”
Populli jobesimtar shkonte pas hapave të të Dërguarit të Allahut. Ebu Bekr Es-Sidiku frikësohej jo për veten, por për të Dërguarin e Allahut, frikësohej se mos e kapnin shokun e tij dhe e vrisnin. Thotë:Ebu Bekri: “Sikur dikush të shikonte nën këmbët e veta, do të na shihte.” Allahu zbriti qetësi dhe siguri tek i Dërguari i Allahut, ndërsa i Dërguari i Allahut e qetësonte shokun e tij duke i thënë: “O Ebu Bekr, çka mendon për dy njerëz kur Allahu është i treti me ta?”
Pastaj cili ishte përfundimi në një situatë kur forca materiale e tëra ishte në një anë, ndërsa i Dërguari i Allahut me shokun e tij në një anë?
Aty doli në pah ndihma e Allahut dhe fitorja e të Dërguarit të Allahut dhe e shokut të tij. Allahu e ndihmoi me ushtri të cilën nuk e shihnin njerëzit. Humbja ishte për jobesimtarët. Allahu tha: “E fjalën e atyre që nuk besuan e bëri më të ulëtën”, ndërsa fjala e Allahut mbeti në vendin e saj, e ngritur, fitimtare, e fortë. Allahu tha: “Kurse fjala e All-llahut (është) më e larta.”
Allahu është i fuqishëm, nuk i poshtëron robërit e tij. Është i urtë sepse ia jep fitoren vetëm atij që e meriton. Pas përfundimit të këtij tregimi të ndjeshëm, Allahu i thërret të gjithë ata të cilët i dëshirojnë vetes çdo të mirë. Për ata të cilët dëshirojnë këtë botë dhe botën tjetër, Allahu thotë: “Dilni (në luftë), le t'ju vijë (lufta) e lehtë ose e rëndë, luftoni për hir të All-llahut me pasurinë tuaj dhe me veten tuaj; kjo është gjëja më e dobishme për ju, nëse e kuptoni.”
Dilni në luftë në çdo gjendje, me pasurinë dhe me veten tuaj. Mos kërkoni arsye dhe mos u mundoni të gjeni pengesa, sepse Allahu thotë: “Kjo është gjëja më e dobishme për ju, nëse e kuptoni.”
Besimtarët e sinqertë e kuptuan këtë ajet. Dolën në luftë, edhe pse pengesat ishin në rrugët e tyre, arsyet ishin të pranishme sikur të dëshironin të kapeshin pas tyre. Por, Allahu hapi zemra e tyre dhe me ta çliroi shumë toka, me ta e ngriti fjalën e Tij dhe ata u ngritën me fjalën e Allahut.
Transmetohet se Ebu Talha e lexoi suren Teube dhe kur arriti te ky ajet, tha: “Allahu ka kërkuar prej nesh që të dalim në luftë pleq dhe të rinj.” Pastaj iu drejtua bijve të tij: “Më përgatitni për luftë.” Bijtë e tij i thanë: “Allahu të mëshiroftë, o babai ynë!” Ke luftuar me të Dërguarin e Allahut, gjersa ai vdiq. Pastaj ke luftuar me Ebu Bekrin, gjersa vdiq, me Umerin, gjersa vdiq. Ne sot do të luftojmë në vendin tënd.” Por Ebu Talha e refuzoi një gjë të tillë, u përgatit, hipi mbi anije dhe vdiq. Nuk gjetën asnjë vend ku ta varrosnin, derisa kaluan 9 ditë dhe aspak nuk i ishte prishur xhenazja. Pastaj e varrosën.

"Sikur të ishte fitim i afërt dhe udhëtim mesatar, ata (hipokritët) do të vinin pas teje, por për ta ishte largësi e vështirë. Ata do të betohen në All-llahun: "Sikur të kishim pasur mundësi, do të dilnim me ju." E shkatërrojnë veten e tyre; All-llahu e di se ata janë rrenacakë.
All-llahu ta fali ty (Muhammed) gabimin pse atyre ju dhe leje (të ngelin pa dalë) para se të bëhej për ty e qartë se cilët ishin të drejtë dhe t'i dije me kohë rrenacakët. Ata që besojnë All-llahun dhe botën tjetër, nuk të kërkojnë leje për të mos luftuar me pasurinë dhe veten e tyre. All-llahu i di të sinqertit.
Vetëm ata që nuk besojnë All-llahun dhe botën tjetër dhe që zemrat e tyre janë të dyshimta, të kërkojnë leje (për të mos vajtur në luftë), pra ata, sillen vërdallë në dyshimin e tyre.” (Teube, 42-45)
Në këtë pjesë fillon biseda rreth grupeve të dobëta në mesin e rreshtave muslimanë, e në veçanti për grupin e munafikëve, të cilët u futën në rreshtat e muslimanëve në emër të Islamit, pasi Islami mbizotëroi ndaj tyre. Ata ishin të detyruar që t’i ulnin kokat e tyre dhe t’i nënshtroheshin Islamit. Ata u futën në rreshtat e muslimanëve me qëllim që të bëjnë intriga dhe përçarje në mesin e tyre, pasi nuk patën mundësi ta bëjnë një gjë të tillë nga jashtë.
Kjo pjesë flet për munafikët, të cilët kërkuan nga i Dërguari i Allahut që t’ju lejojë atyre të mos marrin pjesë në këtë betejë. Kur muslimanët u kthyen nga beteja e Tebukut, Allahu e nxori në shesh dyfytyrësinë e këtyre njerëzve, njëherazi duke e qortuar të Dërguarin e Allahut për lejen që ua dha për të mos marrë pjesë në këtë betejë.
Allahu gjithashtu na tregon se sikur munafikët të kishin ndonjë përfitim material, apo sikur muslimanët të dilnin për ndonjë çështje të kësaj bote, ata do t’i pasonin dhe do të merrnin pjesë me ta në luftë. Sikur të kishte ndonjë interes të kësaj bote, apo ndonjë udhëtim të shkurtër dhe të sigurt, do ta kishin pasuar të Dërguarin e Allahut, por për shkak të largësisë së madhe, për shkak të lodhjes së madhe dhe luftës në rrugën e Allahut, për shkak të frikës së tyre nga vdekja dhe nga urrejtja ndaj ngadhënjimit të Islamit, kërkuan leje nga i Dërguari i Allahut. Udhëtim i largët është udhëtimi në tokat e Shamit.
Shumë njerëzit nuk dëshirojnë të ngjiten në hapësirat e fisnikërisë. Të shumtë janë ata të cilët vrapojnë pas të mirave të pakta të kësaj bote dhe e harrojnë qëllimin e tyre kryesor dhe fitimin e madh në atë botë. Të shumtë janë ata të cilët vrapojnë pas tregtisë me çmim të ulët, por e lënë tregtinë çmimi i së cilës është shumë i lartë.
Pastaj Allahu thotë: “Ata do të betohen në All-llahun: "Sikur të kishim pasur mundësi, do të dilnim me ju." E shkatërrojnë veten e tyre; All-llahu e di se ata janë rrenacakë.”
Munafikët betohen rrejshëm se, sikur të kishin pasur mundësi dhe forcë, do të kishin dalë në luftë. Kjo tregon një dobësi tjetër të tyre, sepse i fuqishmi asnjëherë nuk gënjen dhe nuk betohet rrejshëm. Në çdo kohë dhe në çdo vend ai i cili është i dobët në personalitetin e tij dhe në besimin e tij, kur sheh se po poshtërohet para të tjerëve, dëshiron ta arsyetojë veten, qoftë edhe me një betim të rrejshëm. Mirëpo, Allahu tregon se me këtë betim të rrejshëm ata vetëm shkatërrojnë veten e tyre. Ata mendojnë se me këtë kanë gjetur rrugën e shpëtimit, por Allahu e di realitetin e tyre, ua zbulon njerëzve rrenat dhe pastaj gënjeshtari shkatërrohet në këtë botë me poshtërimin para të tjerëve, ndërsa në botën tjetër me dënim të dhembshëm. Allahu e di se ata janë rrenacakë.
Pastaj, Allahu thotë: “All-llahu ta fali ty (Muhammed) gabimin pse atyre ju dhe leje (të ngelin pa dalë), para se të bëhej për ty e qartë se cilët ishin të drejtë dhe t'i dije me kohë rrenacakët. Ata që besojnë All-llahun dhe botën tjetër, nuk të kërkojnë leje për të mos luftuar me pasurinë dhe veten e tyre. All-llahu i di të sinqertit.
Vetëm ata që nuk besojnë All-llahun dhe botën tjetër dhe që zemrat e tyre janë të dyshimta, të kërkojnë leje (për të mos vajtur në luftë), pra ata, sillen vërdallë në dyshimin e tyre.” (Teube, 42-45)
Sa i përket lejimit që ua ka bërë i Dërguari i Allahut munafikëve në këtë betejë, ka dy mendime. Mendimi i parë është se Allahu e ka qortuar pse u ka dhënë leje që të marrin pjesë në këtë betejë pa përgatitje, pa nijet të pastër, ndërsa mendimi i dytë është se i Dërguari i Allahut është qortuar pse u ka dhënë leje për të mos marrë pjesë në këtë betejë.
Për këtë Allahu e qortoi të Dërguarin e Allahut me një qortim të butë, duke i thënë: “All-llahu ta fali ty (Muhammed) gabimin.” Ka thënë Katade dhe Amr b. Mejmune: “Dy gjëra i ka bërë i Dërguari i Allahut, që nuk ka qenë i urdhëruar t’i bëjë ato: lejimin e një grupi munafikësh që të mos marrin pjesë në luftë, se nuk i takonte të Dërguarit të Allahut që të bëjë diçka para se t’i zbresë shpallja, dhe marrja e fidjes (shpagimit) nga robërit e betejës së Bedrit. Për këtë Allahu e qortoi, siç po e shihni këtë fjala e Allahut: “Para se të bëhej për ty e qartë se cilët ishin të drejtë dhe t'i dije me kohë rrenacakët.”
D.m.th., para se të bëhet ty e qartë se kush është prej të sinqertëve dhe kush është prej munafikëve. Ka thënë Ibën Abasi: “I Dërguari i Allahut deri atëherë nuk e dinte dhe nuk i njihte munafikët, por i njohu pas zbritjes së sures Teube.”
Ka thënë Muxhahidi: “Këta (munafikët) ishin një popull të cilët thanë: “Të kërkojmë leje prej të Dërguarit të Allahut. Nëse na jep leje, do të ulemi dhe nuk do të marrim pjesë. E, nëse nuk na jep leje, prapë do të ulemi.”
Ndërsa Katade ka thënë: “Ky ajet është deroguar me fjalën e Allahut në suren Nur, ajeti 62: “E kur të kërkojnë leje për ndonjë punë të tyre, lejo kë të duash.”
Kjo është një rregullë e madhe, sepse ata të cilët besojnë në Allahun dhe në ditën e shpërblimit nuk presin t’u lejohet kryerja e obligimit të luftës në rrugën e Allahut. Të tillët nxitojnë në luftë në rrugën e Allahut duke iu përgjigjur thirrjes së Allahut. Ata të cilët besojnë në Allahun dhe në botën tjetër dalin vullnetarisht në luftë, nuk kanë nevojë që dikush t’i nxitë e kurrsesi të kërkojnë leje. Mirëpo kërkojnë leje ata zemrat e të cilëve janë të zbrazëta prej bindjes në Allahun. Ata të cilët nuk besojnë në Allahun dhe në Ditën e Gjykimit kërkojnë arsyetime. Zemrat e tyre janë të dyshimta dhe nuk janë të vendosura.
Rruga e Allahut është e qartë, e drejtë, nuk ka në të hezitim. Në këtë rrugë hezitojnë ata të cilët nuk e njohin këtë rrugë, ose ata të cilët e njohin rrugën, por, për shkak të lodhjeve që ka, nuk e pasojnë.